شوقی تا سن ۱۱ سالگی در عکّا محل زندگی و تبعیدگاه جدّ مادری خود (حسینعلی نوری) بسر برد و تحصیلات ابتدائی خود را نزد معلّمه ایتالیائی در همان شهر آغاز کرد اما بعد از سقوط حکومت عثمانی در سال ۱۲۸۷ شمسی، عبدالبهاء به همراه خانواده اش به شهر حیفا در ۱۲ کیلومتری عکّا نقل مکان کرد و شوقی در این شهر تحصیلات خود را ادامه داد.

وی دوره دبیرستان را در مدرسه شبانه روزی کاتولیکی بیروت گذراند و به دانشگاه بیروت وارد شد تا با تسلط کامل به زبان انگلیسی بعنوان منشی پدر بزرگش عبدالبهاء نامه های او را ترجمه کند. وی سرانجام در سال ۱۲۹۸ شمسی برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه آکسفورد در لندن شد و در کالج بالیول قصد ادامه تحصیل داشت، اما به خاطر بازگشت اجباری به حیفا در پی مرگ عبدالبهاء (۷ آذر۱۳۰۰)، تحصیل او ناتمام ماند و موفق به اخذ مدرک از این دانشگاه نشد

طبق الواح وصایای عبدالبهاء، او به عنوان ولی امر و جانشین عبدالبهاء باید امور بهائیان را بدست می گرفت، اما غم از دست دادن عبدالبهاء به قدری بر او گران آمد که برای فائق آمدن بر آن، از همه کناره گرفت و از حیفا نیز خارج شد و بعد از هشت ماه دوری و کناره گیری، در ۴ دیماه ۱۳۰۱ شمسی به حیفا بازگشت و اداره امور بهائیان را برعهده گرفت.

رهبری شوقی در میان بهائیان مشاجرات و انشعابات تازه ای را دامن زد و باعث شد شمار قابل توجّه ای از مبلغین مشهور بهائی راه خود را از شوقی جدا کرده و از بهائیت برگردند. افرادی مانند:

۱- حسن نیکو، وی با نگارش کتاب « فلسفه نیکو» به شرح حال وچگونگی ورود وخروج خود به فرقه بهائی می ‌پردازد. وی درآن، اسراری را ازاین فرقه افشا می ‌کند که بهائیان را شرمنده وعصبانی ودیگران را غرق درحیرت وشگفتی ازانبوه رذالتهای یک مجموعه ظاهراً دینی می ‌كند.

۲- احمد سهراب، وی ازیاران قدیمی و پرکارعبدالبهاء بود اما با انتخاب شوقی خود را از تشکیلات شوقی جدا کرده به تشکیل سازمان انسان ‌دوستانه غیرمذهبی روی آورد. کاروان خاور و باختر را وی بنیان گذارد. برخی نویسندگان، فرقه ‌ای به نام سهرابیه را به وی منتسب می ‌دانند.

۳- عبدالحسین آواره، وی درزمان بهائیت، آواره نامیده شد وپس ازبازگشت به اسلام، خود را آیتی نامید. وی مهمترین کتاب درتاریخ بهائیت به نام « الکواکب‌الدرّیة فی مآثرالبهائِیه » را نگاشته بود که عبدالبهاء آن را تأیید كرد. پس ازتوبه وی، شوقی افندی آن را بی ‌اعتبارخواند. کتاب «کشف‌الحیل» در واقع، توبه ‌نامه آیتی ازمنجلاب بهائیت است.
۴- فضل الله صبحی مهتدی، خاندان وی ازقدیمی ترین خاندانهای بابی - بهائی کاشان وخود او نیز ازمقربان درگاه عبدالبهاء ومنشی وکاتب مخصوص وی بود. پیام پدروخاطرات صبحی ازمعروفترین آثاروی درمعرفی ونقد فرقه بهائی است. از نوشته‌های وی معلوم می ‌شود شوقی به عادتی زشت دچار بود که حسینعلی بها درکتاب اقدس از بیان حکم آن، خجالت کشید و مبهم باقی ماند.

۵- میرزا صالح اقتصاد مراغه‌ای، او منشی محفل روحانی بهائیان بود که پس از رسیدن به مقام « مبلغی امر الله و ناشر نفحات الله » و آشنایی با احوال بهائیان وآثارآنها، از بهائیت روی گرداند. وی به آغوش اسلام بازگشت وکتاب « ایقاظ » را دررد پیروان بهاء نگاشت.
و...

مساعی بی شمار و همکاری صمیمانه شوقی و یارانش با صهیونیسم جهانی برای ایجاد دولتی یهودی در قلب جامعه اسلام، سبب شد تا این مسلک باطل در آنجا رسمیت یافته، املاک و اموال بهائیان نیز تحت حمایت آن دولت درآید و از مالیات و عوارض معاف گردد و بهائیت وجهه انگلیسی اسرائیلی خود را به دنیا نشان دهد.

در اواخر مهر ماه ۱۳۳۶ کسالت و ناراحتی در وجود شوقی پدیدار گشت و به تجویز پزشکان محلی و تشویق یاران نزدیکش، برای یک چکآپ کلی وی به همراه همسرش به لندن مسافرت کرد. اما پس از دو هفته اقامت در لندن، آثار یک آنفلوانزای شدیدی در وی ظاهر گشت و او را سخت به وحشت انداخت. همین بیماری باعث شد که وی بعد از ۳۶ سال ولایت بر بهائیان، در روز دوشنبه ۱۳ آبان ۱۳۳۶ شمسی با یک حمله قلبی در سن ۶۰ سالگی بطور ناگهانی از دنیا برود.

بعد از مرگ شوقی، بوسیله تلگرافی خبر فوت او را به حیفا اعلام می شود و جهت حمل جنازه او به حیفا و انجام مراسم، هماهنگی های لازم نیز صورت می گیرد؛ اما دولت انگلستان از تحویل جنازه خودداری کرده، جسد را در لندن دفن می کند.

عبدالبهاء در مورد ولی امر بهائی بعد از خود یعنی شوقی و ذکور از اولاد او در کتاب الواح وصایا صفحه ۱۱ سطر 13 می نویسد: «ای یاران مهربان، بعد از مفقودی این مظلوم باید اغصان و افنان سدره مبارکه و ایادی امرالله و احبای جمال ابهی توجه بفرع دو سدره که از دو شجره مقدسه مبارکه انبات شده و از اقتران دو فرع دوحه رحمانیه بوچود آمده یعنی (شوقی افندی) مایند زیرا آیت الله و غصن ممتاز و ولی امرالله و مرجع جمیع اغصان و افنان و ایادی امرالله و احباءالله است و مبین آیات الله و من بعده بِکْراً بَعدَ بِکْرِِ یعنی در سلاله او و فرع مقدس و ولی امرالله و بیت عدل عمومی که...

وی همچنین در مورد تعیین ولی امر بهائی در زمان زنده بودنش در صفحه ۱۳ الواح وصایا سطر 6 می نویسد: «ای احبای الهی باید ولی امرالله در زمان حیات خویش مَنْ هُوَ بَعْدَهُ (کسی که بعد از او می آید) را تعیین نماید تا بعد از صعودش (مرگش) اختلاف حاصل نگردد.«

اما شوقی ربانی با اینکه در سال ۱۳۱۶ شمسی ۲۰ سال قبل از مرگ، با مری مکسول )روحیه) ازدواج کرد، ولی ثمری از این ازدواج بدست نیاورد. چرا که وی عقیم بود و فرزندی از او پدیدار نگشت. لذا طبق گفته عبدالبهاء که او باید ولی امر بعد از خودش را در زمان حیات خود انتخاب می کرد.

مرگ ناگهانی شوقی باعث شد که نه تنها جانشینی برای خود انتخاب نکند، بلکه بیت العدل را نیز بی سرپرست و بدون ولی امرالله رها کرده در عالم قبر جای گرفت و این تناقضی که در فرقه ضالّه وجود دارد، هیچگاه جواب داده نشد.